Doetinchem

Keuterboer, rietsnijder, turfsteker, en later fabrieksarbeider. In de geschiedenis van veel families komen dit soort beroepen voor. Deze voorbeelden komen toevallig uit mijn familie. Eén voorouder wordt zelfs in een belastingregister met naam en toenaam genoemd, met daarbij de mededeling “Is verarmd en kan niet betalen”. Je ziet het voor je: een arme man, een arm gezin, een schraal bestaan. Handen vol eelt, altijd koude voeten, karig eten. Een hard bestaan.

Maar langzaam maar zeker werd het beter. De fabrieksarbeider stuurde zijn kinderen naar school. De dochters kregen keurige kantoorbanen. De zoon van de fabrieksarbeider startte zijn eigen onderneming waar hij zijn gezin goed van heeft kunnen onderhouden. Zijn vier kinderen hebben allemaal een goede opleiding; twee hebben zelfs een universitaire graad. In tegenstelling tot hun vader hoeven ze geen zes dagen per week te werken en worden ze gewoon doorbetaald als ze ziek worden.

Dat is mooi. Dat is vooruitgang. En diezelfde vooruitgang is ook zichtbaar in onze partij. Niet meer wordt het kader gevormd door arbeiders, boeren, loonwerkers. Het kader van de SP is hooggeschoold. De zetels in de Tweede Kamer worden bezet door onder andere een filosoof, een politicoloog, een neerlandica, een jurist. En daar is niks mis mee. Laten we er vooral niet al te besmuikt over doen. Het is toch mooi dat je hebt kunnen studeren, dat je niet alleen de hersens had maar ook de financiële middelen. Toch?

Met de verkiezingsuitslag vers in het geheugen blijft deze vraag de komende jaren wel bestaan. Want goed kunnen leren is niet genoeg. Jongeren van vandaag kunnen alleen studeren als ze een bak geld meenemen van thuis. Of als ze bereid zijn zich jarenlang in de schulden te steken. En dat zou niet zo erg zijn als je zeker zou weten dat je een mooie baan zou kunnen vinden. Zodat je die schuld af kan betalen.

Maar niet alleen is het schuldenstelsel een probleem. Er zijn namelijk drie problemen die hier samen komen:

1. Het schuldenstelsel van de studiebeurs
2. De verhoogde AOW leeftijd
3. De WWZ en de baanonzekerheid

Het schuldenstelsel zorgt er voor dat mensen nog jarenlang vastgeketend zitten aan de afbetaling van hun studieschuld. En omdat je studieschuld wordt meegenomen in de besluitvorming rond je hypotheek, kan dit grote gevolgen hebben. Kun je misschien geen huis kopen. Moet je (duur) particulier gaan huren, bij je ouders blijven wonen of jarenlang op een wachtlijst staan voor een betaalbare huurwoning.

De verhoogde AOW leeftijd zorgt er voor dat bestaande banen bezet blijven door ouderen, omdat zij veel langer door moeten blijven werken. Daarom moeten ouderen ook langer door solliciteren als ze werkloos zijn, wat zorgt voor meer concurrentie bij vacatures. Het wordt dus lastiger voor jongeren om een baan te vinden.

Tot slot zorgt de WWZ voor de klap op de vuurpijl. Na twee tijdelijke contracten moet een werkgever een vaste aanstelling bieden. De intentie van deze wet is goed, maar de praktijk is anders. Deze wet zorgt namelijk voor het in stand houden van een draaideursysteem waarbij mensen van het ene tijdelijk contract in het andere rollen. Die vaste baan komt dan gewoon nooit in zicht. En dit geldt vooral voor jongeren omdat zij nieuw aantreden op de arbeidsmarkt. Structurele baanonzekerheid is het gevolg.

Deze duivelse driehoek moet aangepakt worden. De oplossing is eenvoudig maar niet makkelijk haalbaar. De WWZ moet op de schop. Het schuldenstelsel afgeschaft. De pensioenen gewoon naar 65. Dat biedt een sociaal perspectief waar we allemaal, jong en oud, beter van worden.

De afgelopen maanden hebben we hiervoor geknokt. En nu het er op lijkt dat het komende kabinet zo mogelijk nog rechtser zal zijn dan het vorige, is het des te belangrijker dat we niet opgeven. We houden onze idealen in stand en we knokken door!

maart 2017

Gera Matobo

SP Doetinchem